Sztuczne klucie czyli inkubacja i wylęganie w inkubatorach do jajek ptasich: przepiórek, kur, bażantów, pawi.

W tym rozdziale podpowiemy jak przeprowadzać skutecznie inkubowanie jaj przepiórczych, kurzych, bażancich, indyczych, perliczych i pawia. Są to gatunki drobiu zwanego grzebiącym. W odróżnieniu od drobiu mokrego, w tym segmencie znajdą się kaczki, gęsi a także gołębie, drób grzebiący wymaga innych warunków klimatycznych panujących w komorach wylęgnikowych.

Dla każdego, kto nie jest doświadczony w kluciu z jaj, a chce mieć swoje wylęgowe kurczęta przygotowaliśmy pomocne tabele z parametrami drobiu grzebiącego. W nich znajdują się najważniejsze czynniki, które pomogą przejść przez proces inkubacyjny z sukcesem i wyklucie się powiodło.

Poniżej odpowiedzi na pytania: wylęg kurcząt ile to trwa? jaka powinna być wilgotność w inkubatorze? nie mam doświadczenia, ale chcę zacząć wylęganie kurcząt w wylęgarce, dam radę? Odpowiadamy: każdy sobie poradzi z wylęgiem, ale należy przestrzegać parametrów inkubacyjnych i dobrać odpowiedni sprzęt do lęgów. Inkubator inkubatorowi nie równy.

Bardzo często spotykamy się z pytaniami od naszych klientów:

mam małe stado kur, chciałabym dla siebie prosty inkubator, macie ?
jak długo trwa inkubacja jaj kurzych ?
wylęg kurcząt jaka temperatura ?
jaka jest temperatura wylęgu dla przepiórki ?
mam przepiórki szukam dla nich inkubatora, dostanę u Was?
wylęg kurczaków ile to trwa?
nie klułam jeszcze czy dam sobie radę ?
szukam inkubatora mam pawie, co polecacie?
i wiele innych

W związku z powyższym przedstawiamy poniżej tabele klucia z warunkami jakie muszą być zapewnione w inkubatorze do jaj, aby osiągnąć jak najwyższą skuteczność w wylęganiu jajek w aparatach lęgowych.

Z własnego doświadczenie powiemy, że inkubacji trzeba się nauczyć. Można to porównać do bycia dobrym kierowcą, trzeba przejechać dużo kilometrów, żeby nabrać wprawy a przede wszystkim wcześniej zdać egzamin na prawo jazdy. Z wykluwaniem drobiu jest bardzo podobnie...

Inkubacja jaj przepiórczych

Jaja przepiórcze inkubuje się bardzo prosto ! Mają najkrótszy cykl wylęgu spośród grzebiących.

Od lat inkubuje się jaja przepiórki. Ostatnio zainteresowanie hodowlą przepiórek znacząco wzrosło i wzrosła też tendencja do powiększania stada z pomocą inkubatorów. Nie jest to gatunek, który wymaga wiele zachodu podczas i chowu i wykluwania, zatem nawet początkujący hodowca poradzi sobie z tym gatunkiem ptaków.

Przepiórki chińskie to ptaki monogamiczne (jeden samiec + jedna samica). Samica składa bardzo dużo jaj w jednym lęgu, nawet do 30, w całym sezonie rekordzistki składają ich nawet około 300. Aby zmusić samiczkę do składania jaj należy podbierać jej te, które już zniosła, ale nie wszystkie. Zostawmy w gnieździe ok 8. Przepiórka chińska chętnie również wysiaduje jajka w odróżnienia od samic przepiórki japońskiej, które zatraciły instynkt wysiadywania. W związku z tym inkubator dla potrzeb klucia jaj przepiórki japońskiej jest niezbędny.

Mając kilka par przepiórek, w szybkim tempie będziemy mieli dużo jajek do inkubacji z których uzyskasz nowe stadko lub sprzedaż nadwyżki hodowlane.

W przypadku kiedy masz kurę rekordzistkę znoszącą jaja, oprócz wylęgania nowych osobników nadwyżki jaj możesz skonsumować. Jajka przepiórcze doskonale nadają się do celów spożywczych: są smaczne i zdrowe.

W poniższej tabeli odpowiedź na pytania: ile trwa inkubowanie przepiórczych jaj, jaką temperaturę ustawić w inkubatorze dla przepiórek, jaka wilgotność powinna być w czasie wykluwania przepiórek.

Parametry inkubacji przepiórki chińskiej i japońskiej
Długość dni inkubacji:	17
Temperatura inkubacji:	37,8 °C
Wilgotność wylęgu I etap:	55-58%
Koniec obracania jaj w dniu:	15
Wilgotność klucia II etap:	65-70%
Obracanie jaj:	2-3 razy dziennie /rano i wieczorem/

Inkubacja jaj kurzych

Wylęganie kurzych jaj należy do stosunkowo łatwych dlatego najczęściej przez hodowców są wybierane do sztucznego klucia jaja kurze.

W ostatnich latach bardzo dużym zainteresowaniem cieszy się domowe wykluwanie zielononóżki kuropatwnej (kuropatwianej). Nie mniejszym cieszy się drób ozdobny i wylęg z jajek kur ras: Czubatka polska, Silka, olbrzymów kurzych Brahma i Kohin. Wszystkie kurze rasy inkubuje się tak samo, w takich samych warunkach. Nie ma znaczenia czy jajo jest gigantyczne, czy malutkie.

W poniższej tabeli odpowiedź na pytania: ile trwa inkubowanie kurzęcych jaj, jaką temperaturę ustawić w inkubatorze dla kur, jaka wilgotność powinna być w czasie wykluwania kurzych jaj.

Parametry inkubacji dla kur
Długość dni inkubacji:	21
Temperatura inkubacji:	37,7 - 38 °C
Wilgotność wylęgu I etap:	55-58%
Koniec obracania jaj w dniu:	18
Wilgotność klucia II etap:	70%
Obracanie jaj:	2-3 razy dziennie /rano i wieczorem/

Inkubacja jaj bażancich

Inkubacja bażantów w maszynach lęgowych należy do stosunkowo łatwych.

Po kurach, najczęściej w Polsce, sztucznie wylęga się jaja bażancic. Hodowcy decydują się na hodowlę bażantów ze względu na piękne, barwne upierzenie i wielość gatunków. Pomimo, że są to ptaki wymagające odpowiednich warunków bytowych, stale rośnie grono zwolenników tych pięknych ptaków ozdobnych. Dla bażantów odpowiedni jest inkubator taki sam jak dla większości drobiu grzebiącego, z wyjątkiem pawia i indyka (o tym poniżej).

W poniższej tabeli odpowiedź na pytania: ile trwa inkubowanie bażancich jaj, jaką temperaturę ustawić w inkubatorze dla bażantów, jaka wilgotność powinna być w czasie wykluwania bażańcich jaj.

Parametry inkubacji jajek samicy bażanta
Długość dni inkubacji:	23-28
Temperatura inkubacji:	37,7 - 37,8 °C
Wilgotność wylęgu I etap:	55-58%
Koniec obracania jaj w dniu:	18-24
Wilgotność klucia II etap:	70%
Obracanie jaj:	2-3 razy dziennie /rano i wieczorem/

Powyżej w tabeli podaliśmy ogólne i uśrednione dane. Poniżej bardziej konkretne czynniki mające wpływ na wylęg bażanciątek, z podziałem na dany gatunek i rodzinę bażancią.

Tabela inkubacyjna dla różnych gatunków bażantów

GATUNEK	Długość /dni/	Temperatura /°C/	Wilgotność I etap	Koniec obracania jaj w dniu	Wilgotność II etap
Bażant (Phasianus colchicus)	23-28	37,7-37,8	55-65%	21	74%
Bażant birmański i tajwański	27	37,8	55-65%	24	70%
Bażanty Tragopan, olśniak	28	37,7	55-65%	25	70%
Bażant Uszak siwy	26-28	37,7	55-65%	23	70%
Bażant Uszak brunatny	26-27	37,7	55-65%	23	70%
Bażant Uszak biały	24	37,7	55-65%	21	70%
Bażant himalajski	26	37,7	55-65%	23	70%
Bażant srebrzysty i inne kiśćce	24-25	37,7	55-65%	21	70%
Bażanty: królewski i japoński	24-25	37,7	55-65%	21	70%
Bażant nepalski	24-25	37,7	55-65%	21	70%
Bażanty: złocisty i diamentowy	21-22	37,7	55-65%	18	70%
Bażant pawi Palawański	18-19	37,7	55-65%	15	60-70%
Bażant pawi Malajski i Wietnamski	22-23	37,7	55-65%	19	60-70%
Bażant Argus	24-25	37,7	55-65%	21	70%

Inkubacja jaj pawich

Inkubacja jajek pawia (ups, od pawic) należy do średnio łatwych.

Sztuczne wylęganie pawi z pomocą klujników nie jest trudna, ale dobierając urządzenie do wylęgu należy zwrócić uwagę na możliwość korygowania temperatury. Ważny jest sterownik temperatury! Nie wróżymy sukcesu jeżeli wybierzesz niewłaściwy model wylęgarki i kupisz najtańszy.

Pawie należą do ptaków wrażliwców. Nazywamy je tak ponieważ nie są one odporne na częste zmiany temperatur, często łapią choroby (jeżeli nie są dobrze prowadzone i zaopiekowane.) W hodowlach gospodarskich trzeba na nie bardzo uważać i dbać o ich dobrostan.

Podobne cechy powinien posiadać inkubator do jaj pawicy. Termostat MUSI działać nadzwyczaj stabilnie. Duże wachnięcia temperatury w komorze lęgowej i klujnikowej mogą zakończyć się nieudanym lęgiem.

Z uwagi na to, że jaja pawia są bardzo ciężko dostępne do kupienia na rynku nie każdy może sobie pozwolić na domowe wykluwanie tych majestatycznych i królewskich ptaków. Hodowcy niechętnie sprzedają jaja pawie ponieważ zebranie ich, tak aby powstały nadwyżki ograniczone jest wielkością hodowanego stada.

Samica pawia - pawica w czasie jednego lęgu składa tylko do 8 jaj więc uzyskanie pełnowartościowych jajek lęgowych w dużych ilościach graniczy z cudem. Bardziej opłaca się hodowcom sprzedać już dorosłe osobniki, ale nie stare :). Jednak jeżeli uda Ci się zdobyć pawie jajka lęgowe (zalecamy sprawdzone źródło i uczciwego gospodarza) na pewno sobie poradzisz z inkubacją odpowiednią wylęgarką / inkubatorem.

W poniższej tabeli odpowiedź na pytania: ile trwa inkubowanie pawich jaj, jaką temperaturę ustawić w inkubatorze dla jaj pawia, jaka wilgotność powinna być w czasie wykluwania jaj pawich.

Parametry inkubacji pawi
Długość dni inkubacji:	27-29
Temperatura inkubacji:	37,7-37,8 °C
Wilgotność wylęgu I etap:	45-60%
Koniec obracania jaj w dniu:	24-25
Wilgotność klucia II etap:	60-70%
Obracanie jaj:	1-3 razy dziennie /rano i wieczorem/

W hodowlach gospodarskich znajdziemy pawie indyjskie i złote (najpopularniejsze) dlatego poniżej udostępniamy dane jak wykluwać te gatunki.

Tabela inkubacyjna dla różnych odmian pawia

GATUNEK	Długość /dni/	Temperatura /°C/	Wilgotność I etap	Koniec obracania jaj w dniu	Wilgotność II etap
Paw indyjski i złoty	27-28	37,8	55-60%	24	70%
Paw jawajski (Pavo muticus)	28	37,8	55-60	25	65-70%

Inkubacja jaj perliczych

Inkubowanie jajek od perlic należy do średnio łatwych.

Niestety dla tego gatunku ptaka ozdobnego, zanika chęć hodowli perliczki. A szkoda... Możemy domyślać się dlaczego trzymanie tego z pochodzenia afrykańskiego ptactwa jest nieco kłopotliwe. Są to ptaki głośne, oj tak! Z daleka słychać, że ktoś hoduje perliczkę :) Zapewne hodowcy zgodzą się z tym. Nie każdy ma również powierzchnię do trzymania tego gatunku. Lubią podfruwać, a jaja niosą w uciążliwych do znalezienia miejscach jeżeli hodowane są na otwartych wybiegach.

Bez wątpienia jest to piękny, duży ptak. Coraz częściej hoduje się go dlatego, że mięso perlicze jest wartościowe i ma walory smakowe. Jajo perliczki jest bardziej wartościowe niż kurze. Przepraszamy wszystkich, którzy hodują to ptactwo dla samego chowu, ale rzeczywistość jest brutalna.

Inkubator dla jaj perlic może być taki sam jak dla większości drobiu grzebiącego np inkubator dla kur.

Parametry inkubacji dla perlic
Długość dni inkubacji:	28
Temperatura w inkubatorze:	37,2 - 37,4 °C
Wilgotność w czasie wygrzewania jaj (I etap)	55-58%
Koniec obracania jaj w dniu:	25
Wilgotność w czasie klucia (II etap):	65-68%
Obracanie jaj:	2-3 razy dziennie /rano i wieczorem/
Uwagi: Jajo perlicze ma bardzo twardą skorupę ! W czasie prowadzenia wylęgu w inkubatorze można na końcu inkubacji opryskiwać jaja. Pozwoli to na zmiękczenie skorupki i łatwiejsze wyklucie pisklęcia.

Inkubacja jaj indyczych

Inkubowanie jajek od indyczek należy do średnio trudnych.

O inkubacji indyków można powiedzieć jedno, że należy do dość wymagających. O najprostszej i najtańszej wylęgarce do jajek indyczych możesz zapomnieć.

Każdy kto hoduje indyki wie doskonale, że są to ptaki bardzo wymagające. Takiego samego traktowania wymagają jajka podczas klucia.

Wylęgarka MUSI mieć bardzo dobry termostat, bo każde wahnięcie lub duży skok temperatury może zniweczyć inkubację.

Patrząc na chodzące w zagrodzie indyki podziwiamy ich gabaryty, dostojność i respekt wśród innego drobiu. Pomimo niemałej troski w odchowie, warte są starań hodowcy.

Parametry inkubacji dla indyków
Długość dni inkubacji:	25-30
Temperatura inkubacji:	37,6 °C
Wilgotność wylęgu I etap:	55-58%
Koniec obracania jaj w dniu:	22-27
Wilgotność klucia II etap:	70%
Obracanie jaj:	2-3 razy dziennie /rano i wieczorem/